Gasing

Definisi

• Berasal daripada suku kata ‘ka’ dan ‘sing’. ’Ka’ iaitu  singkatan kayu dan ‘sing’ daripada perkataan pusing kerana gasing sifatnya berpusing.
• Popular sejak zaman kesultanan Melaka. Musim bagi petandingan gasing ialah selepas musim menuai atau musim buah-buahan.
• Bentuk gasing, cara pembuatan dan peraturan permainannya berbeza di antara negeri di pantai timur dengan negeri-negeri di pantai barat Semenanjung Malaysia.
• Merupakan permainan tradisional yang terkenal di kalangan penduduk kampung di Malaysia terutama sekali di pantai timur seperti Kelantan dan Terengganu.
• Dimainkan oleh kaum lelaki sahaja.
• Menurut kepercayaan gasing boleh berpusing melebihi 24 jam sekiranya ia diserapi oleh banyak semangat.
• Gasing yang bermutu diperbuat daripada kayu jenis keras yang banyak terdapat di Kelantan dan Trengganu.
• Kayu ini kemudiannya akan dibentuk kapada bentuk sebiji piring.
• Untuk memperkukuhkan lagi gasing, satu lingkaran besi akan dipasang pada bibir gasing. Sebiji gasing akan mengambil masa 4 hingga 8 minggu untuk disiapkan.

Jenis-jenis Gasing
Berikut adalah jenis-jenis gasing:

• Gasing Pahang
• Gasing Pari
• Gasing Paying
• Gasing Puyuh
• Gasing Loceng
• Gasing Berembang
• Gasing Botol
• Gasing Bugis
• Gasing Bunut
• Gasing Cina
• Gasing Denak
• Gasing Jantung
• Gasing Kanak-kanak Johor
• Gasing Leper Kelantan
• Gasing Loceng
• Gasing Merlimau
• Gasing Paku

Pelbagai jenis rangka dan bentuk gasing

Bahagian-bahagian Tubuh Gasing

• Paksi
• berupa logam yang dipasakkan pada patak untuk meligatkan gasing dan juga berfungsi sebagai sangga tuas.
• Patak
• di antara tubuh dengan paksi gasing.
• Labu
• antara bahu dengan patak untuk lilitan gasing.
• Kepala
• atas tubuh gasing yang bulat dan kecil.
• Leher
• lekuk di antara kepala dengan bahu untuk melekatkan hujung tali gasing.
• Bahu
• atas tubuh gasing sebagai tempat melilit tali.
• Pemotek
• Hiasan kepala gasing uri daripada sebarang logam atauplastik yang dilekapkan pada kepala gasing uri.
• Turap
• Dipasang pada kepala gasing untuk menjaga bahagian kepala supaya tidak retak, tanggal dan mengelakkan dari pecah.

Bahagian-bahagian tubuh gasing dengan nilai makna yang terkandung

Fungsi Gasing

• Gasing hiasan
• Dibuat hanya untuk dijadikan hiasan. Pereka gasing jenis ini tidak memilih kayu dan tidak mementingkan fungsi berpusing.
• Gasing permainan
• Bukan bertujuan untuk kecantikan tetapi sesuai untuk permainan.
• Gasing pangkah
• Pembuat perlu memilih jenis kayu yang sesuai mendapat berat yang betul, memastikan imbangan yang baik dan mendapat keligatan yang baik supaya tahan urinya walaupun setelah dipangkah.
• Gasing permainan
• Gasing yang dibuat untuk pertandingan diberi nama gasing uri.
• Ianya bukan untuk pangkah memangkah tetapi untuk pertandingan urinya sahaja. Ianya popular di pantai timur sahaja.

Ciri-ciri Istimewa Gasing

• Paksi melambangkan kalbu kerana paksi ialah tempat gasing berpusing.
• terletak di bahagian tengah sebelah bawah gasing dan diperbuat daripada besi waja.
• Patak melambangkan roh.
• Labu melambangkan nafsu.
• Kepala melambangkan akal.
• Pemotek melambangkan iman. Pemotek ialah pusat ikatan gasing yang terletak di bahagian tengah sebelah atas gasing dan biasanya disalut dengan perak serta dihias dengan rekaan bunga-bungaan supaya kelihatan cantik. 

Falsafah Gasing

• Paksi gasing mengikut paksi bumi dan edarannya. Keseimbangan amat diperlukan dalam pembuatan gasing supaya gasing tidak ketetel atau imbal, begitu juga dengan kehidupan manusia yang memerlukan keseimbangan dalam hidup.

Bahan Membuat Gasing
Bahan

• Kayu 
• diperbuat daripada jenis kayu iaitu daripada kayu yang paling keras hingga yang paling lembut.
• Gasing yang keras diperbuat daripada kayu jenis terpilih yang tahan dan tidak mudah pecah, berpusing ligat dan tenang ketika dimainkan.
• Kayu Koran adalah jenis yang terbaik tetapi sukar diperoleh.
• –Kayu bakau ban digunakan untuk membuat gasing kerana sifatnya yang keras, tidak mudah pecah, tidak begitu imbal dan mudah didapati.
• Kayu ciku dan petai juga sesuai untuk membuat gasing walaupun lebih ringan dari kayu Koran dan bakau.
• –Kayu johol dan kerada juga sering digunakan untuk membuat gasing.
• Kapak
• Gerudi
• Paku
• Kertas Pasir
• Pemahat

Proses Membuat Gasing

1. Kayu yang dipilih ditarah dengan kapak untuk membentuk rangka kasar gasing yang berbentuk seakan-akan dua piring bertangkup dua.
2. Gerudi digunakan untuk menebuk lubang di bahagian pusat kayu.
3. Paku berukuran kira-kira 9cm panjang dibenamkan dan meninggalkan kira-kira 2cm di bahagian luar.
4. Proses melirik, iaitu proses membuat gasing mengikut bentuk dan saiz yang dikehendaki.
5. –Kertas pasir digunakan untuk menggilap. Gasing boleh terus digunakan atau pun dicat dan diwarna terlebih dahulu supaya kelihatan lebih menarik.
6. Gasing yang telah siap menampakkan keindahan dan seni cipta yang bermutu tinggi.

Aktiviti Latihan Pembelajaran Membuat Gasing

• Penggunaan sabun 
• Bahan:
• Sabun buku
• Carving tool
• Pisau
• Alat tajam untuk melakar seperti jarum peniti, pencungkil gigi.
• Span
• Paku
• Langkah 1:
• Guru menunjukkan dan berbincang tentang rekabentuk gasing.
• Langkah 2:
• Guru mengarahkan pelajar untuk membuat lakaran rekabentuk gasing kepada pelajar.
• Langkah 3:
• Guru menunjukkan perkembangan peringkat demi peringkat cara bagaimana menghasilkan rekabentuk gasing.
• Langkah 4:
• Pelajar melakarkan beberapa rekabentuk yang baru dia kertas lakaran. Guru membimbing pelajar.
• Langkah 5:
• Pelajar dikehendaki melakarkan rekabentuk gasing.

• Proses membuat gasing
• Langkah 1:
• Pelajar melakarkan rekabentuk gasing di atas sabun dengan benda tajam seperti jarum peniti.
• Langkah 2:
• Pelajar mengukir sabun mengikut rekabentuk yang dilakarkan dengan menggunakan carving tool atau pisau.
• Langkah 3:
• Pelajar melicinkan hasil ukiran pada sabun dengan menggunakan span sedikit air.
• Langkah 4:
• Pelajar mencucukkan paku pada bahagian bawah gasing tersebut.

Persembahan hasil kerja

• Penilaian berdasarkan
1. idea reka cipta
2. kemahiran mengaplikasikan alat, bahan dan teknik
3. kemasan

Apresiasi

• Perbincangan dan memperkatakan tentang hasil karya sendiri dan orang lain.

Aktiviti cadangan

• Membuat satu lawatan ke kilang atau tempat membuat gasing.
• Tempat: kilang atau tempat membuat ukiran yang berhampiran.
• Kegiatan: memerhati, mengambil gambar dan membuat catatan bagaimana gasing dihasilkan.
• proses bagaimana gasing dihasilkan diperingkat permulaan hingga akhir.
• kepelbagaian rupa bentuk yang dihasilkan dari gasing pemasaran barangan gasing.