Sistem endokrin

Topic 2 Endocrine System

PENGENALAN

Sistem endokrin melaksanakan pelbagai proses fisiologi melalui utusan kimia dipanggil hormon. Sistem endokrin adalah koleksi kelenjar yang merembeskan hormon yang diperlukan untuk fungsi badan yang normal. Sistem endokrin, seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 2.1, terdiri daripada pituitari, paratiroid, tiroid, adrenal, pankreas dan ovari atau testis. Hypothalamus di dalam otak menerima maklumat daripada sel-sel saraf mengenai kedua-dua keadaan dalaman badan dan persekitaran luar. Ia kemudian bertindak balas kepada syarat-syarat ke atas sistem endokrin dengan menggunakan kelenjar pituitari untuk menyampaikan arahan kepada kelenjar lain.

Rajah 2.1

PERANAN HORMON MANUSIA 

Kelenjar-kelenjar endokrin atau ductless adalah sekumpulan sel khusus yang menghasilkan dan merembeskan hormon ke dalam aliran darah. Hanya kepekatan kecil hormon diperlukan untuk keberkesanannya. Jadual 2.1 menyenaraikan beberapa kelenjar endokrin dan beberapa hormon dirembeskan membantu untuk mengekalkan homeostasis dalam tubuh manusia.

Jadual 2.1: Kelenjar Endokrin Utama Manusia dan Hormon dirembeskan

Tapak rembesan	Hormon
Kelenjar pituitari kelenjar tiroid adrenal paratiroid  Pankreas Ovaries Testis	ADH, Oxytocin, GH, TSH, FSH, Prolaktin Hormon tiroid, hormone Paratiroid, Adrenalin Insulin, Glukagon Estrogen, Progesteron Testosteron

Kelenjar endokrin terletak di kawasan strategik di seluruh badan. Hormonnya mengawal sebahagian besar aktiviti termasuk kepekatan glukosa darah, kadar jantung, metabolisme, kadar pertumbuhan, pembiakan dan keseimbangan air.

Untuk meluaskan pemahaman tentang kelenjar endokrin dan hormon, marilah lihat senario berikut.

Melawan atau Penerbangan.

Bayangkan bahawa tiba-tiba anda melihat harimau di hutan. Apa yang anda akan lakukan? Adakah anda ingin melawan harimau? Mungkin anda perlu lari secepat yang anda boleh, jauh dari harimau? Adakah anda mahu melawan atau mengambil penerbangan? Apa jua keputusan anda, ia mempunyai kaitan dengan interaksi antara sistem endokrin dan sistem saraf. Impuls dihantar melalui sistem saraf supaya kelenjar adrenal mendapat mesej untuk merembeskan hormon adrenalin. Oleh yang demikian, kadar pernafasan dan jantung meningkat menyebabkan pengangkutan oksigen dan glukosa ke dalam sel-sel badan menjadi pesat. Akhirnya, lebih banyak darah dipam ke otot-otot dan otak. Hasilnya, keputusan yang cepat boleh dibuat dengan otak, dan terdapat peningkatan dalam pengeluaran tenaga dan tekanan darah.

HORMON HAIWAN 

Walaupun hormon akan mencapai keseluruhan bahagian-bahagian badan yang lain melalui peredaran darah, setiap hormon akan mempunyai organ sasaran sendiri. Oleh kerana ini, setiap hormon mempunyai fungsi sendiri tertentu. Mari kita lihat pada Jadual 2.2 di hormon utama haiwan dan fungsi mereka.

Jadual 2.2: Hormon Utama Haiwan dan Fungsi

Hormon	Fungsi
Hormon antidiuretic (Adh)	·         Menggalakkan penyerapan semula air oleh buah pinggang
Oxytocin	·         Merangsang pengecutan rahim ·         Merangsang aliran susu dari kelenjar susu
Hormon pertumbuhan (gh)	·         Pertumbuhan Merangsang ·         Merangsang fungsi metabolik
Hormon merangsang tiroid ( TSH)	·         Mengawal pertumbuhan kelenjar tiroid dan rembesan hormon
Folikel hormon merangsang (FSH)	·         Merangsang pengeluaran ova dan sperma ·         Merangsang rembesan estrogen dalam ovari ·         Merangsang rembesan testosteron dalam testis
Prolaktin	·         Merangsang kelenjar susu untuk mengeluarkan susu
Hormon tiroid	·         Merangsang dan mengekalkan proses metabolik
Hormon paratiroid	·         Meningkatkan tahap kalsium darah ·         Mengawal pembentukan tulang
Adrenalin	·         Menyediakan badan untuk tindakan seperti meningkatkan glukosa darah, kadar jantung dan kadar metabolisme
Insulin	·         Merendahkan kepekatan glukosa darah
Glucagon	·         Meningkatkan glukosa kepekatan darah
Estrogen	·         Menggalakkan pembangunan dan penyelenggaraan ciri-ciri seks sekunder wanita ·         Merangsang pertumbuhan lapisan rahim ·         Kawalan kitaran haid dan kehamilan
Progesteron	·         Kawalan kitaran haid dan kehamilan
Testosteron	·         Menggalakkan pembangunan testis dan ciri-ciri seks sekunder lelaki

HORMON TUMBUHAN

Hormon tumbuhan juga dikenali sebagai bahan-bahan pertumbuhan tumbuhan. Tidak seperti hormon haiwan, hormon tumbuhan tidak dikeluarkan dalam organ-organ khas. Sebaliknya, mereka dibuat oleh sel-sel dalam banyak bahagian yang berlainan pada tumbuhan. Mengawal banyak aspek pertumbuhan tumbuhan dan pembangunan, dari pembentukan benih dan percambahan kepada kematangan dan kematian tumbuhan. Terdapat lima jenis hormon utama tumbuhan: auksin, gibberellins, cytokinins, asid abscisic dan etena. Jadual 2.3 di bawah menyediakan penerangan ringkas fungsi masing-masing.

Jadual 2.3: Hormon Tumbuhan dan Fungsi mereka

Hormon	Tapak Pengeluaran dan Fungsi
Auksin	Synthesised dalam meristems apikal untuk menggalakkan pertumbuhan utama dengan meningkatkan kadar pemanjangan sel.
Gibberellins	Dibentuk pada daun muda untuk merangsang pertumbuhan pucuk dan daun.
Cytokinins	Synthesised dalam akar dan diangkut ke bahagian lain tumbuhan. Apabila digabungkan dengan auksin, ia merangsang pembahagian sel.
asid Abscisic	Synthesised dalam kloroplas untuk menggalakkan dorman di beberapa biji dan merangsang penutupan stomata.
Etena / Etilena	Dikeluarkan dari masak buah-buahan, nod batang, penuaan daun dan bunga. Terlibat dalam dorman benih, masak buah-buahan dan bunga gugur daun.